जांभूळ :- 

जांभूळ हे फळ महत्वाचे औषधी गुणधर्म असलेले परंतु दुर्लक्षित असे कोरडवाहू सदाहरित फळझाड आहे . फळे , आंबट गोड तूर्त लागतात . जांभळाच्या बियांचा , फळांचा आणि सालीचा उपयोग मधुमेह केला जातो . 

 हवामान : - 

उष्ण व समतीतोष्ण हवामान चांगले येते . हे एक कटक वृक्ष असल्याने कमी तसेच अति पावसाच्या ( ३५० ते २००० मिमी ) प्रदेशातही चांगल्या प्रकारे येते . 

 जमीन :- 

जांभळाची झाडे सर्व प्रकारच्या जमिनीमध्ये वाढतात . गायरानाच्या हलक्या , पडीक ते सुपीक मध्यम काळ्या , पाण्याचा उत्तम निचरा होणारी , खोल मातीची जमीन असावी . जमिनीचा सामू ६ ते ७.५ असावा . 

अभिवृद्धीचा प्रकार :- 

जांभळाची लागवड बियांपासून रोपे तयार करून तसेच पाच पद्धतीने डोळे भरून अभिवृद्धी करता येते . डॉ . बाबासाहेब सावंत कृषी विद्यापीठाने बहाडोली जांभळाच्या जातीची अभिवृद्धी करण्यासाठी मृदूकाष्ठ हि कलम पद्धती विकसित केली आहे . 

लागवडीचे अंतर :- 

१० * १० मी लागवडीसाठी १*१*१* मी आकाराचे खड्ड्डे खोदावेत . प्रती हेक्टरी १०० झाडे लावता येतात . 

 पाणी :- 

लागवडीनंतर कलामना सुरुवातीची दोन वर्षे पाणी देणे आवश्यक आहे . पहिल्या वर्षी प्रती कलमास हिवाळ्यात दर १० दिवसांनी त्र उन्हाळ्यात दर ५ दिवसांनी पाणी द्यावे . दुसर्या वर्षी प्रती कलमास दर १५ दिवसांनी तर उन्हाळ्यात दर १० दिवसांनी पाणी द्यावे . रोपांना जागविण्यासाठी फक्त संरक्षक पाण्याच्या मात्रा पहिल्या वर्षी द्याव्यात . 

खते :- 

खड्डा भरताना त्यामध्ये तळाला पालापाचोळा टाकून १५ ते २० किलो चांगले कुजलेले शेणखत + १५ - २० किलो  पोयता माती व १.५ किलो सिंगल सुपर फोस्फेट  व उर्वरित भाग चंगल्या मातीच्या मिश्रणाने भरून घ्यावा . जांभळाच्या रोपाला पहिल्या वर्षी १ घमेले  शेणखत , २०० ग्राम युरिया , ५०० ग्राम सिंगल सुपर फोस्फेट  व १०० ग्राम म्युरेट ऑफ पोत्त्याश द्यावे . हे खताचे प्रमाण दर्वर्षी वाढवत जावे  . पाचव्या वर्षी ५ घमेली शेणखत १ किलो फोस्फेत व ५०० ग्राम म्युरेट ऑफ पोत्ताश द्यावे . 

फळाची काढणी :- 

जांभळाची रोपांपासून लागवड केल्यास साधारत  ८-९ वर्षांनी फळे लागतात . कलमापासूण  लागवड केल्यास सातव्या वर्शापासून उत्पादनास सुरुवात होते . फळे बांबूच्या  करण्दीतून किंवा फळाच्या खोक्यात बाजारात पाठवावीत . 

उत्पादन :- 

पूर्ण वाढलेल्या झाडापासून ( ८-१० वर्षानंतर ) ५० ते १०० किलो फळे मिळतात . 

कीड व रोग नियंत्रण :- 

साल खाणारी अळी  :- 

सुरुवातीस अळी झाडावरील साल पोखरून खते आणि नंतर भोक पडून फांद्या किंवा मुख्य खोडात शिरते . त्यामुळे झाड कमकुवत होते आणि झाडाचे उत्पन्न घटते . या किडीच्या नियंत्रणासाठी फांद्या किंवा खोडातील भोकात सुमारे ५ मिली रॉकेल किंवा पेट्रोल ओतावे व ते भोक ओल्या चिकट मातीने बुजवून टाकावे . या किडीचा प्रादुर्भाव विशेतता सप्टेंबर - ऑक्टोंबर आणि फेब्रुवारी - मार्च महिन्यात दिसून येतो . 

फळमाशी :- 

फळमाशीच्या प्रदुभावाने फळे किडकी होतात आणि  खाण्यास अयोग्य होतात . पादुर्भाव हा जून - जुलाई महिन्यात आढळतो . नियांत्रानास्ठी बागेतील किडग्रस्त फळे वेचून खोल पुरवीत . झाडाखालील जमीन थोडी खणावी म्हणजे फालामाशीच्या कोषावस्थेत जाणार्या अळ्या पक्षांमार्फत मारल्या जातील . बागेत कामगंध संपले प्रती हेक्टरी ४ ते ६ समान अंतरावर लावावेत . 

रोग :- 
पानावरील ठीपके आणि फळकुज :- 

ग्लोमेरला सिंगुलता या बुरशीमुळे गे रोग होतात . प्रदुर्भावातील पानावर फिक्कट राखाडी किंवा तांबूस - राखाडी ठिपके आढळतात . या रोगाच्या नियंत्रणासाठी डायझेन झेड - ७८ , २ ग्राम / प्रती लिटर पाण्यात किंवा ४ : ४ :५० तीव्रतेचे बोरडो मिश्रण झाडावर फळे नसताना किंवा फळे धरल्यानंतर फवारावे .